BPT, Boşuna Tıklama, Etkili Haber ve Zam Haber’e Erişim Engeli: Dijital Basına Darbe mi?

Türkiye’nin önde gelen haber odaklı sosyal medya hesaplarından BPT, Boşuna Tıklama, Etkili Haber ve Zam Haber’e getirilen erişim engeli, dijital basın özgürlüğü ve ifade hürriyeti açısından önemli bir tartışmayı beraberinde getirdi. Milyonlarca takipçisi bulunan bu platformların erişime engellenmesi, haber alma hakkının kısıtlanması ve sansür iddialarını gündeme getirdi. Bu makalede, erişim engelinin arka planını, olası nedenlerini, hukuki boyutunu ve dijital basın üzerindeki etkilerini detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.

Erişim Engelinin Arka Planı

BPT, Boşuna Tıklama, Etkili Haber ve Zam Haber gibi platformlar, özellikle X (eski adıyla Twitter) üzerinde geniş bir takipçi kitlesine sahip. Bu platformlar, genellikle güncel haberleri, kamuoyunu ilgilendiren gelişmeleri ve çeşitli konulardaki bilgileri hızlı ve etkili bir şekilde paylaşarak önemli bir bilgi kaynağı haline gelmişlerdir. Ancak, bu platformlara getirilen erişim engeli, bu bilgi akışının kesintiye uğramasına neden oldu.

Erişim engeli kararının, mahkeme kararıyla alındığı ve BPT tarafından X hesabı üzerinden yapılan bir paylaşımla duyurulduğu belirtiliyor. BPT’nin açıklamasında, X yönetiminin henüz kararı uygulamadığı ancak mahkeme kararının taraflarına iletildiği ifade ediliyor. Kararın 29 Mart tarihinde alındığı belirtilirken, hesapların askıya alınıp alınmayacağı ise henüz belirsizliğini koruyor.

BPT’nin Açıklaması ve İddiaları

BPT tarafından yapılan açıklamada, erişim engeli kararının üzüntüyle öğrenildiği ve X yönetiminin henüz kararı uygulamadığı belirtiliyor. Açıklamada, yıllardır her görüşe eşit mesafede durmaya özen gösteren bir ekip oldukları ve tarafsız duruşları sayesinde milyonların güvenini kazandıkları vurgulanıyor. Ayrıca, tarafsız ve yorumsuz haber paylaşımının dahi suç sayılabildiğini görmekten duyulan üzüntü dile getiriliyor.

BPT, ne bir suç işlediklerini ne de yasa dışı bir faaliyette bulunduklarını savunarak, milli güvenliği ilgilendiren her durumda devletin yanında durduklarını belirtiyor. Buna rağmen, 10 senelik emeklerinin böylesine kolay, gerekçesiz ve hukuki dayanaklardan yoksun bir şekilde yok sayılmasını kabul etmelerinin mümkün olmadığı ifade ediliyor. Ayrıca, kararın alınırken hangi içerikler nedeniyle böyle bir işlem yapıldığının dahi belirtilmemesi eleştiriliyor.

BPT, 5651 sayılı yasa gereği erişim engellemelerinde “önce içerik kaldırma ve uyarı” prosedürünün işletilmesi gerektiğini savunarak, TV kanallarına ve diğer medya kuruluşlarına tanınan bu hakların kendilerine tanınmamasının ayrı bir adaletsizlik olduğunu belirtiyor. İstanbul merkezli faaliyet gösteren, 10’un üzerinde çalışanı bulunan kurumsal bir medya şirketi olduklarını ve devlet kurumlarında tüm kimlik bilgilerinin mevcut olduğunu vurgulayan BPT, olası herhangi bir durumda ifade vermeye hazır olduklarını ifade ediyor.

BPT, hangi haberler nedeniyle bu kararın verildiğini dahi bilmeden, bu şekilde bir karar alınmasının 10 yıllık emeklerinin ve mücadelelerinin yok sayılması anlamına geldiğini belirtiyor. Bu haksız karara karşı tüm yasal haklarını sonuna kadar kullanacaklarını kamuoyuna bildiren BPT, tarafsız habercilikten, özgür bilgiden ve adaletten yana olan herkesi yanlarında durmaya ve seslerine ses katmaya davet ediyor.

Erişim Engelinin Olası Nedenleri

BPT, Boşuna Tıklama, Etkili Haber ve Zam Haber’e getirilen erişim engelinin olası nedenleri hakkında çeşitli spekülasyonlar yapılmaktadır. Bu nedenler arasında şunlar yer alabilir:

• Siyasi Baskı: Özellikle seçim dönemlerinde veya hassas konularda yapılan haberlerin, siyasi çevreler tarafından baskı oluşturmak amacıyla engellenmesi.
• Yanlış Bilgi Yayılımı: Platformların, yanlış veya yanıltıcı bilgileri yaydığı iddiasıyla erişime engellenmesi.
• İtibar Zedeleyici Haberler: Kişilerin veya kurumların itibarını zedeleyici nitelikteki haberlerin, mahkeme kararıyla engellenmesi.
• Milli Güvenlik Gerekçesi: Milli güvenliği tehdit ettiği düşünülen haberlerin, devletin müdahalesiyle engellenmesi.
• Rekabet: Diğer medya kuruluşlarının, rekabeti engellemek amacıyla bu platformların erişime engellenmesini talep etmesi.

Ancak, BPT’nin açıklamasında belirtildiği gibi, kararın alınırken hangi içerikler nedeniyle böyle bir işlem yapıldığının dahi belirtilmemesi, bu nedenlerin somut delillerle desteklenmediğini göstermektedir.

Hukuki Boyut ve İfade Özgürlüğü

Erişim engeli kararları, ifade özgürlüğü ve haber alma hakkı gibi temel hakları doğrudan etkileyen önemli bir konudur. Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 26. maddesi, herkesin düşünce ve kanaatlerini serbestçe açıklama ve yayma hakkına sahip olduğunu güvence altına almaktadır. Ancak, bu hakların kullanımı, başkalarının hak ve özgürlüklerini ihlal etmemek ve kamu düzenini bozmamak gibi sınırlamalara tabidir.

5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Hakkında Kanun, internet ortamında yapılan yayınların düzenlenmesi ve bu yayınlar yoluyla işlenen suçlarla mücadele amacıyla çıkarılmıştır. Bu kanun, belirli şartlar altında internet sitelerine erişimin engellenmesine olanak sağlamaktadır. Ancak, erişim engeli kararlarının, hukuki dayanaklarının sağlam olması, ölçülü olması ve ifade özgürlüğünü aşırı derecede kısıtlamaması gerekmektedir.

Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) 10. maddesi de ifade özgürlüğünü güvence altına almaktadır. AİHS’e göre, ifade özgürlüğü, kamu makamlarının müdahalesi olmaksızın ve ülke sınırları gözetilmeksizin, kanaat özgürlüğünü, haber ve bilgi alma ve verme özgürlüğünü de içerir. Ancak, bu özgürlüklerin kullanımı, demokratik bir toplumda gerekli olan belirli sınırlamalara tabi tutulabilir.

Erişim engeli kararlarının, ifade özgürlüğü ve haber alma hakkı gibi temel hakları ihlal edip etmediği, her somut olayda ayrı ayrı değerlendirilmesi gereken bir konudur. Bu değerlendirme yapılırken, kararın hukuki dayanakları, ölçülülüğü, gerekliliği ve demokratik toplum düzeniyle uyumlu olup olmadığı gibi faktörler dikkate alınmalıdır.

Dijital Basın Üzerindeki Etkileri

BPT, Boşuna Tıklama, Etkili Haber ve Zam Haber gibi platformlara getirilen erişim engeli, dijital basın üzerinde önemli etkilere sahip olabilir. Bu etkiler şunlar olabilir:

• Sansür ve Otosansür: Erişim engeli kararları, dijital basın üzerinde sansür ve otosansür mekanizmalarını tetikleyebilir. Gazeteciler ve medya kuruluşları, erişim engeli riskini göze almamak için belirli konularda haber yapmaktan veya eleştirel yorumlar yapmaktan kaçınabilirler.
• Haber Alma Hakkının Kısıtlanması: Erişim engeli kararları, kamuoyunun haber alma hakkını kısıtlayabilir. Özellikle, alternatif haber kaynaklarına erişimi olmayan veya sınırlı olan kişiler, bu kararlardan daha fazla etkilenebilirler.
• Güven Erozyonu: Erişim engeli kararları, dijital basına olan güveni zedeleyebilir. Kamuoyu, haberlerin sansürlendiği veya manipüle edildiği düşüncesine kapılabilir.
• Ekonomik Kayıplar: Erişim engeli kararları, dijital medya kuruluşlarının gelirlerini azaltabilir. Özellikle, reklam gelirleri ve abonelik gelirleri, erişim engeli nedeniyle düşebilir.
• Yaratıcılığın Engellenmesi: Erişim engeli kararları, dijital basında yaratıcılığı ve yenilikçiliği engelleyebilir. Gazeteciler ve medya kuruluşları, erişim engeli riskini göze almamak için daha muhafazakar ve geleneksel haber yapma yöntemlerine yönelebilirler.

Bu etkilerin önlenmesi veya azaltılması için, erişim engeli kararlarının hukuki dayanaklarının sağlam olması, ölçülü olması ve ifade özgürlüğünü aşırı derecede kısıtlamaması gerekmektedir. Ayrıca, dijital basının desteklenmesi, gazetecilerin korunması ve kamuoyunun bilinçlendirilmesi gibi önlemler de alınmalıdır.

Alternatif Çözüm Önerileri

Erişim engeli kararları yerine, ifade özgürlüğünü ve haber alma hakkını koruyan alternatif çözüm önerileri geliştirilebilir. Bu öneriler arasında şunlar yer alabilir:

• İçerik Kaldırma ve Uyarı Mekanizması: 5651 sayılı yasa gereği, erişim engeli kararları yerine öncelikle içerik kaldırma ve uyarı mekanizması işletilmelidir. Bu mekanizma, hukuka aykırı içeriklerin kaldırılmasını ve yayıncıların uyarılmasını sağlayarak, ifade özgürlüğünü daha az kısıtlayan bir çözüm sunar.
• Şeffaflık ve Hesap Verebilirlik: Erişim engeli kararlarının alınma süreçleri şeffaf olmalı ve kararları alan merciler hesap verebilir olmalıdır. Bu sayede, kararların keyfi veya siyasi amaçlı alınmasının önüne geçilebilir.
• Bağımsız Denetim: Erişim engeli kararlarının, bağımsız bir kurul veya komisyon tarafından denetlenmesi sağlanmalıdır. Bu kurul veya komisyon, kararların hukuka uygunluğunu, ölçülülüğünü ve gerekliliğini değerlendirerek, ifade özgürlüğünün korunmasına katkıda bulunabilir.
• Medya Okuryazarlığı Eğitimi: Kamuoyunun medya okuryazarlığı düzeyinin artırılması, yanlış veya yanıltıcı bilgilere karşı daha bilinçli olmalarını sağlar. Bu sayede, dezenformasyonun yayılması engellenebilir ve erişim engeli kararlarına olan ihtiyaç azaltılabilir.
• Dijital Basın Destekleri: Dijital basının desteklenmesi, gazetecilerin korunması ve ifade özgürlüğünün güvence altına alınması, erişim engeli kararlarına olan ihtiyacı azaltabilir. Bu destekler, mali yardımlar, eğitim programları ve hukuki danışmanlık gibi çeşitli şekillerde olabilir.

Sonuç

BPT, Boşuna Tıklama, Etkili Haber ve Zam Haber’e getirilen erişim engeli, dijital basın özgürlüğü ve ifade hürriyeti açısından önemli bir tartışmayı beraberinde getirmiştir. Bu kararın hukuki dayanakları, ölçülülüğü ve gerekliliği tartışmalı olup, ifade özgürlüğünü aşırı derecede kısıtladığı iddiaları bulunmaktadır. Erişim engeli kararları yerine, ifade özgürlüğünü ve haber alma hakkını koruyan alternatif çözüm önerileri geliştirilmesi ve dijital basının desteklenmesi, demokratik bir toplumun vazgeçilmez unsurlarıdır.

Bu olay, Türkiye’de dijital basının karşı karşıya olduğu zorlukları ve ifade özgürlüğünün korunmasının önemini bir kez daha gözler önüne sermiştir. Umuyoruz ki, bu tartışma, ifade özgürlüğünün daha iyi korunması ve dijital basının daha özgür bir ortamda faaliyet göstermesi için bir fırsat yaratır.